Wat je ook op dit moment aan het doen bent, laat even alles vallen. Tenzij je met gloeiende pannen boven het hoofd van je partner aan het jongleren bent, maar die kans achten we nog kleiner dan dat je dit verhaal prul gaat vinden. Oké, raap al je concentratie bij elkaar, want dat verdient dit bijzondere verhaal.
1. Het was een zonnige dag in maart in het verder totaal niet stralende 2020.
https://twitter.com/OscarKocken/status/1248675328383467522?s=20
2. Zijn opa had een opdracht gekregen, waar zijn kleinzoon 75 jaar later mee aan de slag mag gaan.
“Je weet dat opa in de oorlog bij het Rode Kruis zat, toch?”
– “Zeker, ik kreeg z’n dagboek toen hij overleed.”
“Precies. Maar wist je ook dat hij in één van de kampen een Nederlandse jongen ontmoette die hem vroeg om alsjeblieft zijn bijbel terug naar Nederland te brengen?” 2/31 pic.twitter.com/xTl6DLx5AV— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Ik wist dit niet, maar aangezien oma die bijbel op zolder had gevonden, begreep ik dat opa de belofte niet had kunnen waarmaken.
“Het is nu 75 jaar later, dus we moeten haast maken als we nog een nabestaande willen vinden. Maar nu dacht ik: jij kent toch veel mensen, Oscar?” 3/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
En zo kreeg ik dus de opdracht om de zoektocht van mijn opa tot een goed einde te brengen. 75 jaar na dato mocht ik gaan zorgen dat een in de oorlog overhandigde bijbel terug zou komen bij iemand die vast niet wist dat hij of zij gezocht werd. Maar ik had aanknopingspunten! 4/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
3. Daar gaan we!
Allereerst: voorin de bijbel stond een naam. Ik mocht er toch vanuit gaan dat dit de naam was van de jongen die opa in een van de kampen had ontmoet. Ook wist ik dat hij ooit gewoond had in Woerden. Maar ja, googlen op die naam en die plaats leverde niks bruikbaars op… 5/31 pic.twitter.com/pQfEk438Al
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Google leerde me wel dat men de zondagsschool meestal verlaat rond zijn 12e/13e. Aangezien dat in 1938 gebeurd was, zou dat betekenen dat hij geboren moet zijn rond 1925/1926. Dan was hij 20 op het moment dat mijn opa hem tegenkwam. Misschien had ik iets aan deze info… 6/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
In de bijbel zaten een paar brieven. De ene was een aanbevelingsbrief, kennelijk door de oom van deze knul geschreven, in zijn allerbeste Duits.
Deze oom – G. Bloemendaal – schreef dat zijn neef “die einigste Sohn meiner Schwester” was. Nu wist ik iets héél belangrijks… 7/31 pic.twitter.com/yzxkLmE1hr— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Als ik de ouders van deze jongen wilde traceren, dan moest ik blijkbaar op zoek naar een familie Van Leeuwen-Bloemendaal. En die moesten bovendien “wohnhaft in Woerden” zijn geweest. Zouden zij misschien wél in de archieven te vinden zijn? 8/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
4. Bij elke doorbraak duiken er meteen nog meer vragen op.
Jawel, dat lukte! Dankzij de hulp van wat fanatieke mensen die net als ik in deze tijden van corona tamelijk werkloos waren en geen zin hadden in de puzzels van Jan van Haasteren, maar wél in deze. 9/31 pic.twitter.com/dfyY8stWgP
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Nu hadden we dus de ouders gevonden van deze jongen. In de bijbel hadden zij hun zoon veel sterkte gewenst, misschien wel vlak voordat hij naar Duitsland moest om daar te gaan werken… Maar ja, die ouders waren uiteraard inmiddels overleden. Hoe nu verder? 10/31 pic.twitter.com/8XSrm2wGaY
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Bovendien: hoe moest ik de zin “die einigste Sohn meiner Schwester” lezen? Betekende dit dat de jongen van de bijbel het enige kind was, of alleen de enige zoon? Had hij misschien nog zussen? Want díe zouden dan héél misschien nog wel nog in leven kunnen zijn! 11/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
5. Oscar krijgt hulp waar hij iets aan heeft.
Ik schreef al dat er meerdere brieven bij de bijbel zaten. Een andere brief was die van mijn opa zelf. Deze eindigde met: “Groeten van een onbekende”. Deze zin vond ik zo treffend voor deze speld-in-een-hooiberg-zoektocht dat die gebruikte als naam voor een nieuwe website. 12/31 pic.twitter.com/1njQiuNUe2
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Op https://t.co/Wx33J4FzJj deed ik verslag van mijn vorderingen. Ook hier kwamen langzaam maar zeker tips binnen. Want ik zat met flink wat vragen. Zo was er nóg een brief: deze was van een dominee in Woerden aan wie mijn opa tijdens zijn speurtocht had geschreven. 13/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Deze dominee – C. Chr. Griffioen – hield er behalve een haast onleesbaar handschrift ook de overtuiging op na dat de door mijn opa gezochte mensen inmiddels niet meer in Woerden woonden, maar verhuisd waren naar Leeuwarden. Hij gaf een – eveneens lastig ontcijfbaar – adres. 14/31 pic.twitter.com/Iu6FmQNToo
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Mijn opa schreef dat adres op een envelop en stuurde een nieuwe brief. Het feit dat ik deze brief nu in de bijbel vond betekende dat deze retour afzender was gekomen. Klopte het adres niet? Of waren de mensen alweer verhuisd? 15/31 pic.twitter.com/lylGKm17w7
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Wat mij vooral bevreemde: mijn opa had de brief geadresseerd aan Corn. Marinus van Leeuwen. Waarom zou hij dat hebben gedaan? Hij wist de namen van de nabestaanden natuurlijk niet. Was de verklaring misschien zo simpel? 16/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
6. Ondertussen…
Ondertussen las ik ook het dagboek van mijn opa. Zou daar de ontmoeting in staan? Vond ik zo misschien een aanknopingspunt?
Wat ik las stelde niet gerust: verhalen over hoe opa met brancard door mijnenvelden loopt, of achtergelaten patiënten ontdekt met wonden vol maden… 17/31 pic.twitter.com/WnGkHWgIRa— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Met dit soort fragmenten raakte de laatste zin uit de aanbevelingsbrief van de oom mij ook des te meer: “Wollen Sie so gut sein mein Neffe etwas entgegen zu kommen, weil das Leben für ihm noch ein Anfang nehmen must.”
Hij was toen net 20 jaar oud.
Een brok in mijn keel.
18/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
7. Vergeten jullie niet te ademen tussendoor?
En toen kreeg ik een bericht van iemand die viavia over mijn zoektocht had gehoord:
“Nicolaas Jacob van Leeuwen en Wilhelmina Bloemendaal waren de opa en oma van mijn moeder.”
Wacht even. Hoe zat dit?? 19/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Wat bleek: Nicolaas en Wilhelmina hadden naast Cornelis Marinus nóg drie kinderen gekregen. En hier waren kleinkinderen én achterkleinkinderen van gekomen, en met één daarvan had ik nu tot mijn stomme verbazing ineens contact! 20/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Maar het werd mooier: twee van de zussen van de jongen van de bijbel waren op dit moment nog in leven én in goede gezondheid.
En het werd nóg mooier, vertelde ze: de weduwe van Cornelis Marinus leefde ook nog. En als ik wilde, dan kon ik haar bellen. 21/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Maar wácht eens? Hoe zat dit? Ik belde mijn oma om dit verwarrende nieuws te delen. “Dus… dan had hij de oorlog overleefd?” aarzelde ze.
“Dat moet dan wel,” zei ik.
“Heb je die weduwe al gebeld?”
“Nee, maar dat ga ik nu doen.” 22/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
8. Ik bel je zomaar even op, zou Gordon zeggen. Maar goed, Oscar is natuurlijk geen Gordon. Laten we maar gewoon verder gaan.
Bonkend hart terwijl ik het nummer intoets.
Een vrouwenstem.
Ik stel me voor en vraag meteen: “Kent u iemand met de naam Cornelis Marinus van Leeuwen?”
“Jazeker. Daarmee was ik getrouwd,” klonk het. “En hij was in 1945 in Duitsland.”
“Aha. Dan weet u vast waar ik voor bel.” 23/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
En inderdaad, ze wist het.
Ze vertelt dat haar man na de oorlog weer naar naar Woerden kwam, waar zij elkaar ontmoetten. Vervolgens verhuisde hij naar het adres waar mijn opa zijn brief – net iets te laat – naartoe had gestuurd, want ook daar verhuisde hij weer vandaan. 24/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Mijn opa zat dus goed. Hadden die mensen het nieuwe adres van de jongen geweten, dan was de post doorgestuurd, hadden zij elkaar terug kunnen zien en had hij hem de bijbel kunnen overhandigen. Alles klopte gewoon al die tijd. Op één ding na. Hij had de oorlog overleefd. 25/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
9. Laten we voor Oscar en mevrouw hopen dat de coronamaatregelen spoedig iets milder worden.
“Ik zou het wel heel leuk vinden als ik die bijbel een keer mag zien,” zei de weduwe.
“Nog sterker: hij is voor u,” zei ik. Want inmiddels had ik begrepen dat haar man in 2010 overleden was. “Bij zijn Heer,” zoals de weduwe het formuleerde. 26/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
En zo komt de zoektocht ten einde. Zodra de coronamaatregelen voorbij zijn, reis ik naar haar toe en overhandig ik de bijbel. Na 75 jaar, eindelijk op de plek waar hij al die tijd al hoorde. Ik ben blij. Heel blij. En mijn oma ook. “Ik zei toch: jij kent veel mensen.” 27/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
En daarin had ze gelijk. Blijkbaar ken ik veel fantastische, lieve, behulpzame mensen, die zich willen inzetten om onbekenden een plezier te doen.
Het was een eer dit te mogen doen, namens mijn opa, en ik kijk erg uit naar de naderende ontmoeting. 28/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
10. En Oscar heeft in de tussentijd iets om aan te werken. Hij is namelijk theatermaker en wil je op de hoogte blijven van zijn project (of hem hier financieel in willen steunen), check dan vooral even groetenvaneenonbekende.nl.
Ik was al langer van plan om een theatervoorstelling te maken op basis van de dagboeken, maar nu weet ik eindelijk hoe ik het verhaal ga vertellen. En dankzij coronawerkloosheid heb ik tijd, dus nu gaat het er ook echt van komen. Eindelijk. 29/31
— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
De vorderingen blijf ik delen op https://t.co/Wx33J4FzJj
Als u tot hier bent blijven lezen, dan bent u het vast met me eens dat dit een bijzonder verhaal is. Ik heb zin om het nog veel vaker te vertellen. Het liefst in een mooi theater, zodra dat weer mag. 30/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
11. Wát een verhaal.
Eind goed al goed.
Dank voor het lezen.
Blijf gezond. En blijf thuis.
Alles komt ooit weer op z’n pootjes terecht, dat is nu wel duidelijk. Houd vol, houd moed.
Tot snel. Ik heb er zin in. 💕31/31— Oscar Kocken (@OscarKocken) April 10, 2020
Lees ook
De Nederlandse webcare staat voor iedereen klaar in tijden van corona
Kan jij in deze vreemde tijd wel wat afleiding gebruiken? Dan hebben we iets voor je: er liggen namelijk drie seizoenen van The Best Social Podcast op je te wachten. We bespreken alles over social media met spraakmakende gasten, zoals Tim Hofman, Ryanne van Dorst en Nienke Plas.
Beluister The Best Social Podcast op:
Spotify
Apple (iPhone en iPad)
Art19
YouTube
